[MD-sorular] Matematik ve Seks

[Kerem Altun]

100 erkekten 98'i tek esli olduklarini soylese, biri 7 esli digeri de 8 esli
oldugunu soylese, bunlarin median'i 1 olur. Asagida bir yanlis var. Median,
istatistiksel degerler siraya dizildiginde ortada bulunan sayidir. Eger cift
sayida veri varsa ortadaki iki tanenin ortalamasini veya bu ikisinin
arasindan canimizin istedigi degeri alabiliriz.

Tersine, median bu tip bir ankette ortalamadan daha dogru bir sonucu bile
verebilir. Soyle ki, median degeri abartan erkekleri ve kadinlari kimi zaman
daha dogru eleyerek, siralamada ortadaki insanin soyledigi sonucu verir.
Ornegin 300 erkege yapilan bir ankette bunlarin 100 tanesi bile abartili bir
rakam soylese, median bunlari eleyerek gercek ortalamaya yakin bir deger
cikarabilir.

Median tanimi soyle (kaynak: wikipedia):

The *median* of a finite list of numbers can be found by arranging all the
observations from lowest value to highest value and picking the middle one.

Kerem


On 8/15/07, E. Mehmet Kıral <luzumi at gmail.com> wrote:
>
> Ortalıkta herhangi imkansız bir durum yok. Hatta böyle bir sonuç gayet
> olası. Tam tersinin olması da.
>
> Dikkat ederseniz, her ne kadar makalenin yazarı yer yer aritmetik
> ortalamayı çağrıştırabilecek "average" sözünü kullanmışsa da
> erkeklerin 7 kadınların 4 seks partneri olduğu anketle ilgili olarak
> hep "median" demiş. Bu kelime şükür ki Türkçesi olmayan bir kelime
> (belki orta değer denebilir). Bir grup verideki orta değere bakar, her
> bir değerin kaç kişi tarafından sağlandığını yoksayar. Örneğin bu
> ankette 100 erkekten 98'i 1 eşli olduklarını biri 7 eşli, son kişi de
> 8 eşli olduğunu beyan etmişse o zaman erkeklerin seks partneri medyanı
> 7 kişi olur. Kadınlar için de benzer bir durum sözkonusu.
>
> Yani aslında olamayacak bir durum değil, tam tersine eğer anket doğru
> düzgün bir sürü kişiyle yapılmışsa o civarda seks partneri olan
> birisinin çıkması gayet doğal. Aslında median gayet "kazai" sonuçlar
> verdiğinden ezkaza kadınların çok çok daha fazla seks partneri
> çıkabilirdi. Medyan böyle anketlerde hiç güvenilir bir bilgi edinme
> yolu değildir, istatistikle yalan söylemekten gayrı kim neden kullanır
> bilemem.
>
> Bu anketi yayınlayanlar böyle bir sonucu bu şekliyle yayınlayarak
> toplumsal kalıpları okşayıp ilgi çekmeyi beklemiş olabilirler. Ancak
> ardından anket sonuçlarının imkansız olduğunu söyleyen böyle bir
> eleştiri yazısını yazmak da matematiksel cehaleti arttırır. Başka ne
> yapar bilemem.
>
> Oradaki profesörün de suçu değildir muhtemelen, kim bilir nasıl
> sormuştur Gina Kolata ona soruyu. Ya da belki yıllardan sonra
> (emeritustu kendisi) median gibi gereksiz bir kavramı hafızasından
> silmiş olabilir. Neyse ne, yazarın kendini sorgulaması gerekir.
> Doğruluğundan bu kadar emin olmaması da.
>
> 2007/8/15, Ali İlik <aliilik at gmail.com>:
> > 3 gün önceki NYTimes'dan:
> > http://www.nytimes.com/2007/08/12/weekinreview/12kolata.html
> >
> > Ali
> > _______________________________________________
> > MD-sorular mailing list
> > MD-sorular at matematikdunyasi.org
> > http://matematikdunyasi.org/mailman/listinfo/md-sorular
> >
> >
>
>
> --
> I suppose it is tempting, if the only tool you have is a hammer, to
> treat everything as if it were a nail. (Abraham Maslow, "Psychology of
> Science")
>
> _______________________________________________
> MD-sorular mailing list
> MD-sorular at matematikdunyasi.org
> http://matematikdunyasi.org/mailman/listinfo/md-sorular
>
>
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: http://lists.math.bilgi.edu.tr/pipermail/md-sorular/attachments/20070816/3129a66e/attachment.htm