[MD-sorular] Sıcaklık Sorusu Hakkında

[Burak Yücesoy]

Bu konuya cevap yazmayı düşünmüyordum çünkü konu sorunun
tartışılmasından çok bireylerin tartışılmasına döndü. Soruya dönecek
olursak sorunun hatalı olduğunu söyleyebiliriz. Bunu demek için
matematik yada fizik kullanmaya gerek yok. Öğretmenlik meslek bilgisi
derslerinden biri olan "Ölçme ve Değerlendirme" dersinden bir bilgi
aynı zamanda sorunun neden hatalı olduğunu gösterecektir.

Günlük hayatımızda değerlendirmeler yapmak çeşitli bilgileri
kullanırız. Bu bilgilerin bir kısmınıda ölçekler vasıtasıyla elde
ederiz. Bu ölçekler kendi aralarında çeşitli anabaşlıklara ayrılırlar.
Bizim ilgileneceğimiz ölçek çeşidi ise "Eşit Aralıklı Ölçekler"

Eşit Aralıklı Ölçekler: Bireyler ya da objelerin ölçme konusu olan
özellikleri reel sayılar kümesinin elemanlarıyla bire bir olarak
eşlenirler. Bir çok nesne ya da bireyin belirlenmiş bir başlangıç
(izafi 0 noktası) noktasına göre ve belli bir özelliğe göre sahip oluş
düzeylerine göre eşit aralıklarla sıralanması durumudur.

Burada mutlak sıfır ve izafi sıfır kavramlarına değinmek gerekiyor.

Mutlak Sıfır : 0 kg, 0 cm gibi. Yani bir nesnenin ağırlığı 0 kg ise o
nesnenin ağırlığı yoktur yada 0 cm uzunluğundaki bir nesnenin uzunluğu
yoktur diyebiliriz

İzafi 0 : Öğrencinin sınavda 0 alması örnek olarak verilebilinir. Bir
öğrenci sınavdan 0 alıyorsa bu onun hiçbir şey bilmediği anlamına
gelmez. Saatimizin 00:00 göstermesi o an herhangi bir zamanın
olmadığını göstermez. Aynı şekilde termometrenin 0 dereceyi göstermesi
ortamda sıcaklığın olmaması demek değildir.

Eşit aralık ölçeklerde ölçümler arasındaki farkın miktarı anlamlıdır
zeka puanı 120 olan birinin zeka puanı 60 olan birinden iki kat zeki
olduğunu söyleyemeyiz ancak 60 puan daha fazla aldığını
söyleyebiliriz. Yani önemli ve anlamlı olan iki ölçüm arasındaki
farkın miktarıdır.

Termometreler için de aynı şey söz konusudur. Dün hava 10 derece bugün
de 20 derece ise havanın sıcaklığı 2 katına çıktı diyemeyiz. Çünkü
başlangıç noktası izafidir.(görecelidir)

Sonuç olarak sıcalık gibi konularla ilgili 5 katı 3 katı gibi
soruların sorulması yalnıştır. Peki böyle bir soruyu kelvin için
sorabilirmiyiz. fizikçiler 0 kelvinde ısının olmadığını söylüyorlar.
Öyleyse bu bir mutlak sıfır noktasıdır. Bu aşamada bir sorun yok ancak
bize birde soğukluk için referans noktası gereklidir. Soğukluk için
referans noktası belirlemekte pek mümkün değildir. Çünkü herkese göre
soğukluk farklıdır.