[MD-sorular] kaliteli soru/ağlıyor, yanıt bekliyor

[Mustafa Umut Sarac]

Sosyal bilimlerde yöntem üzerine süregelen tartışmaların odak noktalarından
biriside yöntemdir. Temel olarak iki yöntem bulunmaktadır.  Bunlardan
birincisi kantitatif yöntemler olarak bilinen, İstatistik ekonometri ve
benzeri matematiksel metotların kullanıldığı sayı ile ölçülebilen
yöntemler iken diğeri kalitatif yöntemler olarak bilinen vaka analizi,
birebir görüşme sayılabilir. Her iki yönteminde kendine göre bazı güçlü ve
zayıf yanları vardır. Örneğin kantitatif yöntemler her ilişkiyi
sayısallaştırarak sosyal ilişkilerin bir çoğunu göz ardına atarken,
kalitatif yöntemler olayların sosyal yanlarına daha çok değinmekte ve
sonuçları görüşülen kişiye ve/veya yapılan vaka çalışmasına göre manipüle
edilebilmektedir. Yapılacak analizin niteliğine göre yöntem seçmek bir çok
sosyal bilimler uzmanını zorluğa sokmaktadır. Son yıllarda ABD ve Avrupa
ekolleri arasında bu yöntemler konusunda üstü kapalı bir gerilim
oluşmaktadır. Özellikle Avrupa ekolleri daha çok kalitatif yöntemler üzerine
eğilirken ABD ekolü gelişmiş metrik yöntemleri kullanan kantitatif
araştırmalara ağırlık vermektedir. Bu sonuçlara nasıl ve nerden vardığım
konusunda sizleri şöyle bilgilendirebilirim.
SSCI<http://scientific.thomson.com/products/ssci/>Soyal bilimle dizin
endeksi adı altında
1857 <http://www.thomsonscientific.com/cgi-bin/jrnlst/jlresults.cgi?PC=J>adet
uluslarası akademik dergiyi kapsayan bir sistemdir. Üniversitelerin
başarı ölçüm yöntemlerinden bir taneside yaptıkları uluslararası yayın
sayısıdır. Bu dergilere genellikle üniversite kütüphanelerindeki
bilgisayarlardan ulaşabilirsiniz. Bu noktada  ilgi alanım olsun olmasın
40'dan fazla derginin son sayısına girerek son sayılarındaki yazıların
özetlerini, kullandıkları yöntemleri ve yazarların orijinini inceledim.
Ayrıca bu dergileri seçerken alanında en iyi kabul edilen dergileri tercih
ettim. Bir ara bilgi olarak belirteyimk konu eğer fen bilimleri
olsaydı SCI<http://www.thomsonscientific.com/cgi-bin/jrnlst/jlresults.cgi?PC=D>
da
6496 <http://www.thomsonscientific.com/cgi-bin/jrnlst/jlresults.cgi?PC=D>adet
dergiye ulaşılabilecektiki  buda süregelen sosyal bilimler SSCI ve fen
bilimleri SCI arasında yayın zorlukları tartışmalarının göbeğindeki bir
konuyu içerecektiki. Konumuzdan uzaklaşmadan sonuçlara geri dönecek olursak,
sosyal bilimlerde yayın yapmanın zor olduğuna ve kullanılacak yöntem
konusunda Avrupa ve ABD arasında farklı anlayış olduğuna kanaat
getirebiliriz.

Şahsi tecrübem ve etrafımdaki hoca arkadaşların tecrübelerine dayanarak
özellikle sosyal bilimler alanında ülkemizde kantitatif çalışmaların daha
çok prestij sahibi olduğunu da belirtmek istiyorum. Kantitatif yöntemler
daha öncede belirttiğim gibi sayı ile ölçülebilen verilere dayanmakta ve
ilişkilerin sosyal yönünü göz ardı etmekteydi. Ancak yöntem uzmanlarının
değerlendirmesi ışığında kantitatif yöntemler kalitatif yöntemlere göre daha
az manipülasyon içermekteydi ve bu anlamda güvenilirliği daha fazlaydı.
Gerçekten böylemi acaba? Burdan konunun uzmanlarına soralım kalitatif
yöntemlerden bir tanesi olan ekonometri size istediğiniz şekilde
ilerletebileceğiniz ve istediğiniz sonuçlara varabileceğiniz testleri
sunmuyormu? Modern zaman serisi analizleri geçmiş değerlerden yola çıkarak
geleceği değerlendirmiyormu? Geçmiş geleceğin aynısıdır, tarih kendini
yineler gibi bir varsayım ile hareket etmiyormu? İstatistik ortalama
örneklemden çoğaltma sonuçları kapsamıyormu? Sapmalar olduğu zaman ölçüm
yönteminin güvenilirliği tartışılmıyor, standart sapma veya ekonometrik hata
diye anılmıyormu.  İşte tüm bunları üst üste koyduğunuzda kantitatif
yöntemlerinde kalitatif yöntemler kadar aldatıcı sonuçlar içerdiğini
görebilirsiniz.
Sonuç olarak yöntem seçiminde bir avantajla birlikte birde dezavantaj
kazanırsınız. Yapacağınız çalışmanın araştırdığı soruların cevabına göre
yöntem seçmek en rasyonel araştırma şekli olacaktır
http://iktisat.wordpress.com/2006/04/05/sosyal-bilimlerde-yontem-secimi/
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: http://lists.math.bilgi.edu.tr/pipermail/md-sorular/attachments/20090622/7b7bfb96/attachment.htm