[MD-sorular] vay dingala dingala / ek bilgi de koydum mangala

3 Nis 2010 Cmt 23:35:24 EEST

Sayın MD üyeleri

önce ilgili iletileri incelerseniz
konu daha rahat izlenir,
ilave kontrubüsyon/ek bilgi
iletilerden sonra sunuldu.
-------------------
From: murat.davman at hotmail.com
To: md-sorular at matematikdunyasi.org
Subject: vay dingala dingala
Date: Mon, 22 Mar 2010 20:32:23 +0200
Biz çoçukken yaz akşamları pek sefalı olurdu,
ailecek yazlık bahçelere gidilir,
nohut çekirdek taze fındık buzlu badem
seyyar satıcının biri gider biri gelir,
satıcılar tertemiz sattıkları tertemiz,
buz gibi gazoz külahta dondurma ...
o zamanlar cola pepsi fanta gazlı içecekler yok
katkı maddeli uzun raf ömürlü dondurmalar yok
vel hasılı yurdumuz globalleşme lüksünden azade !?!?!
belediye bahçesinde banklar bedava
ortada fıskıyeli büyük havuz tatlı bir serinlik verir
sıcak günün ılık akşamına.
\
vay dingala dingala
kömür de koydum mangala
ayşe de fatma da kaynana
çalkala yavrum çalkala
dingala  yavrum dingala
\
Bu da ne ?
Bir yanda çadır tiyatroları,
bir yanda ip cambazları,
bilet falan yok, 
icra-i sanat ederler
parsa toplanır,
gönlünden ne koparsa verirsin.
\
Gelelim sad'ede,
yani bu iletiden murad asıl suale,
.
ip cambazları ard arda yerden on beş, yirmi metre yüksekteki
gergin ipe çıkarlar,
ellerinde 4 m kadar hatta daha uzun birer sırık,
uçlarında kocaman tekerler bir metreden aşağı çapta değil,
vay dingala dingala şarkısını söylerler ip üstünde üç adım ileri
iki adım geri yürürler çalkalaya çalkalaya hem kalçalarını
hem de ellerindeki o koca alamet şeyleri,
ben çocukken bu gösterileri hayranlıkla seyreder,
yanımda bacım anam komşu teyzeler yürekleri ağızlarına gelir,
ha düştü ha düşecekler,
çocuk aklımla cambazlara akıl öğretesim gelir
abiler bırakın o ellerinizdeki ucu ponponlu sopaları,
rahat rahat yürüyün ipte,
canınızı tehlikeye atmayın diye 
ikide birde ayağa kalkıp bağırmaktan kendimi zor tutardım.
.

Meğer, .... .... ..... ......... ...........    
.................................... 

Sayın MD üyeleri, bu paragrafı

      lutfen siz tamamlayın.  

-------------------------------------------------------
ileti 2
Kimden : "MEHMET ERŞEN ÜLKÜDAŞ" 
Kime : md-sorular at matematikdunyasi.org,"murat davman"
Gönderme tarihi : 26/03/2010 20:23
Konu : [MD-sorular] Ynt: vay dingala dingala
Sayın MD üyeleri,
Sayın Murat Davman'nın paragrafını
ben kısaca şöyle tamamlıyorum :
.
Meğer, .... o ip cambazları o koca alamet
ucları davul gibi kocaman ponponlu uzun sopaları ustalıkla 
kulanıp oluşturdukları 'jiroskopik etki'den yararlanırlar;
ve böylece yerlere düşmekten kurtulurlarmış !
MEÜ.
--------------------------------------------------
ileti 3
From: dede_47 at mynet.com
CC: murat.davman at hotmail.com; md-sorular at matematikdunyasi.org
To: meulkudas at hotmail.com
Date: Mon, 29 Mar 2010 21:26:39 +0300
Subject: [MD-sorular] Ynt: Ynt: vay dingala dingala
Sayın Mehmet Erşen Ülküdaş;
İp cambazlarının ipte yürüken ellerinde taşıdıkları
sopaları ve
uclarında ki tekerlekleri "bu aletlerini ustalıkla 
kullanarak yarattıkları jiroskopik etki" den yararlanarak<BR>
ip üstünde dengelerini sağladıklarınızı aşağıda ki
yanıtınızda 
söylüyorsunuz.Bildiğim kadarıyla bir "jiroskopik etkinin"
oluşabilmesi için
serbestçe bir eksen etrafında uygun hızda dönen bir
silindirik diskin 
olması ön koşuldur.Yani bir "jiroskop pusula" oluşması
garekir.İp cambazları, 
sopaları ellerinde sağa-sola yatırıp-kaldırarak,
uclarındaki tekerlekleri
döndürmeden ip üzerinde yürürler.Bu durumda "jiroskopik
etki"
nasıl oluşuyor; ben anlayamadım.
Bu ip canbazlarını ben de seyrettim zamanında.
Onlar ip üzerinde; uclarında iki ağırlık olan bir sopa ile
ağırlıkları aşağı yukarı hareket ettirerek,"kararlı denge"
elde etmeye,
bu suretle ip üzerinde düşmeden yürümeye çalışırlar.
Fizik bilimi açısından; bu "denge"  şöyle
sağlanmaktadır:
(İp cambazının arkasında durduğumuzu
varsayıyorum.
G:kişinin ağırlığı,
M: sopanın bir ucunda ki
ağırlık.)
İp üzerindeki kişi düşey yönden bir d açısı kadar sola yattığını,
böylece "düşeceğini" hissederse; elinde ki
sopayı ters yöne düşeyle 
s açısı kadar (düşme tarafında ki ağırlığı
yukarıya, öbür ağırlığı aşağıya doğru)
eğer. Böylece kendisi d açısı kadar sola
yatınca ortaya çıkan G Sin(d) 
kendi ağırlığının yatay bileşenini; sopayı
ters yöne eğerek, sopa 
uçlarında ki ağırlıkların 2MSin(s) yatay
bileşenler toplamına eşitler.
(Böylece kendini düşürecek kendi yatay ağırlık
bileşenini zıt bir kuvvetle
dengeler;(yani, GSin(d)=2MSin(s)).Sağ yöne düşme
hissini algılarsa bu 
işlemi ters yönde yapar.Yani kısaca; ip
cambazı d açısı kadar sağa-sola
düşeyden saparsa (bu kararsız denge
demektir,düşecek yani) elindeki
ağırlıklı sopayı ters yöne d açısı kadar
yatırarak kendini dengede tutar.
(İp cambazları bunu uzun çalışmalar sonucu
otomatik olarak yaparlar;
bu arada fizik düşünüp hesap yapmazlar.Hele
s=ArcSin(G/2M) açısını
hesaplayarak sopalarını bu açı kadar
eğmezler!!!)
Ben bu olayı anlattığım şekilde biliyorum.Kendi
"jiroskopik etkiden" 
kastınızı yeniden açıklarsanız memnun olurum.
Böylece yanlış anlamalar/bilgiler yok olacaktır.
Sağlık ve esenlik dileklerimle..
A.Kadir Değirmencioğlu
--------------------------------------------------
ileti 4
From: meulkudas at hotmail.com
To: dede_47 at mynet.com; murat.davman at hotmail.com; 
md-sorular at matematikdunyasi.org
Date: Fri, 2 Apr 2010 15:28:49 +0000
Subject: [MD-sorular] Ynt: Ynt: Ynt: vay dingala dingala
Sayın A.Kadir Değirmencioğlu
.
Sizin belirtiğiniz gibi bu iş kararlı denge oluşturma hüneri,
sizin ayrıntıları ile verdiğiniz açıklamalar benim de
aklımdan geçerken 'özetle' söyleyivereyim diye acele edip
'yanlış terim' kullanmışım. Evet 'jiroskopik etki' yanlış terim ... 
Yanlış anlamalar/bilgiler oluşmasın,
MD sorular ortamında.
.
Mehmet Erşen Ülküdaş
\
dip söz:
herhalde siz de bilirsiniz İTÜ'de hidrolik dersleri içereğinde
salt gemi inşa mühendisleri / naval architects değil 
inşaat mühendislerine de öğretilen bir konu vardı :
SABİHLERİN MUVAZENETİ,
YANİ YÜZEN CİSİMLERİN DENGESİ,
kararlı denge için dönme merkezi üstde kütle/ağırlık merkezi
altta olmak gerekir.
Cambazlar bu teorileri bilmezler amma küçük yaştan aldıkları
'belki de çileli, işkenceli, acımasız' eğitimlerle (?) 
bu becerileri edinirlerdi.
ARTI 
sapma açısı yeterince küçük kalmazsa gemi 
alabora olur,

ne demiş İslam uygarlığında kelam aliml 'cedel'ciler,

nicel birikimler nitel değişimlere neden olur.
.

------------------------------------------------
  ilave kontrubüsyon/ek bilgi  
------------------------------------------------

Human Engineering denilen bir bilim/mühendislik dalı var,
bunu toplum mühendisliği/siyaset mühendisliği/toplumu yönlendirme,
kimi kez de yanıltma şaşırtma afallatma işi ile karıştırmayalım
her ne kadar bu hünerlere de şimdilerde medyada insan mühendisliği/
human engineering denir oldu ...
Bu terimin müteradifi 'ergonometri'dir veya human enginering ile
ergonometri çok yakın alanlardır.
Bu konuda uzmanlar genelikle psikometri ve endüstri mühendisliği
kökenlidirir. Ergonomi bulgularından başta endüstri mühendisleri 
olmak üzere pek çok mühendislik alanında yararlanılır,  
fonksiyonel bir mimarlık, mobilya yapımı, uçak koltuğu, takım
tezgahları dizaynı
hatta çatal bıçak su bardağı ve kaşık tasarımı bile ergonomi
bilinci ile yapılırsa başarılı olur, insanı yormaz, işciden randıman
alınır, jet pilotunun midesi bulanmaz ...
Ergonomi uzmanları saptamışlardır : insan bedeninde ağırlık merkezi
yaklaşık olarak ve kişiden kişiye az çok değişmekle birlikte,
göbek hizasındadır.
Gelelim sad'ede, konumuzun özüne;
cambazlar sopalarını yukarıda tutarlar devrilmelerini böylece önlerler ise
kararlı denge oluşturma becerilerin sergilerler,
ve zaman zaman ve de özellikle daha usta cambazlar ise
ip üzerinde iki büklüm eğilip doğrulurlar,
tabir caizse/deyim uygun düşerse 
ruku ve kıyam ederler, nerede ise secdeye varırcasına ...
Ve İşte bu durumda  KARARSIZ DENGE ile cedelleşirler.
.
Mehmet Erşen Ülküdaş
.
dip söz:
cambaz sözcüğü galattır,
kökeni Farsca canbaz'dır,
baz = oynayan, oyuncu,
canbaz = canı ile oynayan, hayatı ile oynayan.
Canbazi = cambazlık, canbazlık, akrobasi,
benzer sözcükler,
ateşbaz/ateşbazi, hokkabaz/hokkabazi, 
kumarbaz, madrabaz, dilbaz, çenebaz ...... 
.
bir dip söz daha:
bir süredir MD ortamı 
FİZİK ORTAK KONULAR BİLGİ PAYLAŞIM FORUMUNA DÖNDÜ
fizikçi, mühendis ve fizik bilen/fizik seven  fizikbaz (!?!)
sayın üyelerimiz sayesinde,
gece ışık hızı ile yattık sabah cambazlıkla kalktın,
bence iyi de oldu bu fizikbazi muhabbeti,
bilmem siz ne dersiniz ki ?
.

_________________________________________________________________
Windows Live: Arkadaşlarınız size e-posta gönderdiklerinde Flickr, Twitter ve Digg'deki hareketlerinizi görürler.
http://www.microsoft.com/windows/windowslive/see-it-in-action/social-network-basics.aspx?ocid=PID23461::T:WLMTAGL:ON:WL:tr-tr:SI_SB_3:092010
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: <http://lists.math.bilgi.edu.tr/pipermail/md-sorular/attachments/20100403/f82c9061/attachment.htm>