[MD-sorular] olasılık

[Ali Nesin]

Biliyorum konuyu dagitacak ve belki de konuyu anlasilmaz kilacak ama soylemeden
gecemeyecegim. Diyelim bir kamuoyu arastirmasi yapiyorsun.
Ya da diyelim toplumun yuzde kacinin erkek yuzde kacinin kadin oldugunu
deneysel yontemle hesaplamak istiyorsun.
Bu amacla rastgele 1000 kisi seciyorsun.
Sans (ya da sanssizlik) bu ya! sectiklerinin 1000'i de erkek cikiyor.
Simdi bu toplumun en azindan %99'un erkek olma olasiligi %50'sinin erkek
olma olasiligindan herhalde daha fazladir!
Bu tur kamuoyu arastirmalarinda yanitlarinin aslinda soyle verilmesi
gerekir (mesela): %95 olasilikla toplumun %51 ile %53 arasi kadindir.
Yuzde araligini ve hata payini belirlemek icin Gauss dagilimi kullanilir
ve son derece ilginc bir konudur. Matematik kitaplarinda pek bulunmaz
ama matematiksel ekonomi kitaplarinda mutlaka vardir.
Dolayisiyla uc defa yazi tura attiginda uc defa yazi gelmisse, paranin
hileli olma ihtimali elbette vardir ve bu hatiri sayilir bir olasiliktir!
Soyle dusunelim: 1000 defa yazi tura attiniz ve 1000 defa yazi geldi.
Rastlanti olabilir ama daha yuksek bir olasilikla paranin iki yuz de
yazidir!
Konu para ya da matematik oldugunda babana bile guvenmeyeceksin!
A


On 17.12.2011 14:08, Karatug Ozan Bircan wrote:
>  Bir kere yazı-tura attık, diyelim ki yazı geldi. İkinci atışımızda tura
>  gelme olasılığı 0 mı oluyor? Elbette hayır.
>
>  Bir avcının hedefi vurma olasılığının avcının pek çok defa atış yapmasından
>  sonra belirlenmesi gerekir.
>
>  Yazı-turada da durum aynı. Üç kere atıp, üç kere yazı gelirse, yazı gelme
>  olasılığı 1 demiyoruz. Biliyoruz ki parayı 1000 kere atarsak, yazı da tura
>  da yaklaşık 500'er kez gelecek.
>
>  *Karatuğ Ozan Bircan*
>
>  On Wednesday, December 14, 2011, 21umit<21umit at mynet.com>   wrote:
>
>>  merhaba,
>>  "bir avcı bir hedefe 5 defa ateş etmekte ve 2 defa hedefi tutturmaktadır.
>>  6. defa ateş ettiğinde hedefi tutturma olasılığı 2/5 tir "  diyebilirmiyiz.
>>  veya şöyle bir soru daha sorulabilir:
>>  "yine bir avcı olsun ilk atışında hedefi tutturursa 2.atışında hedefi
>>  vurma olasılığı 1 dir " diyebilirmiyiz.
>>
>>  ümit
>>
>>  ------------------------------
>>
>
>
>  _______________________________________________
>  MD-sorular e-posta listesi
>  sorular at matematikdunyasi.org
>  http://lists.math.bilgi.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/md-sorular