[MD-sorular] Fw: Toplu Mesajı, Sayı 21, Konu 17

15 Eki 2006 Paz 15:31:09 EEST

Ali Bey,

Tam aklimdan gecenleri yazmissiniz. Elinize saglik... Bir sey ekleyemeyecegim. Yalniz bir duzeltme yapayim. Ben yazimda altin oran dogal oldugu icin her yerde bulunur demistim. Estetik acidan insan gozune guzel gorunmesinin de kaynagi bu olsa gerek. Cunku sonucta biz de doganin parcasiyiz ve altin oranla baylastigimiz bir nokta var: dogallik. 

Sagda solda altin oran arayip, bulduktan sonra da zafer kazanmis bir kumandan gibi siritmanin bir anlami yoktur. Kastettigim sey, altin oranin dogal olmasi -yani dogal bir surecin sonucunda ortaya cikabilmesi- bu oranin dogadan geldigini degil, dogal olanla tutarli bir iliski icersinde olduguydu. 

Ayrica, 6 mukemmel bir sayi oldugu icin Tanri dunyayi alti gunde yaratmistir sozu bir matematikciye degil de, Pisagorcu  (ya da Plotunious'cu) sayi kultunun uyelerine yakisir. Mukemmel sayi olma tamamiyle tanima bagli bir durumdur. Tanri'yi insanlarin yaptigi tanimlarla sinirlamak ne haddimize?  Ayrica insanin sorasi geliyor! Neden 28 ya da 496 gunde degil de 6 gunde? Acelesi mi vardi? Hem neden mukemmel bir sayi secmek zorunda? Pekala bir asal sayi secebilirdi. Islem uzayip gider... 

Saygilarimla, 

Ali Riza / ne matematikci ne de fiozof... sadece lise duzeyi matematik ogretmeni... 

              ALI RIZA ARICAN    
H303, Hung Vuong 1, Ward Tan Phong
District 7, Ho Chi Minh City , VIETNAM
    http://rizaarican.blogspot.com 
    Tel (Mobile): +84902569574
    Tel (Home) :  +8484100115

  ----- Original Message ----- 
  From: ali nesin 
  To: 'Erdem Ünal' 
  Cc: 'bahar göktepe' ; md-sorular at matematikdunyasi.org 
  Sent: Sunday, October 15, 2006 6:51 PM
  Subject: RE: [MD-sorular] Re: MD-sorular Toplu Mesajı, Sayı 21, Konu 17

  << bu katılımcılar üzerinde defalarca denenmiştir. Çeşitli boy ve enlerde dörtgenler hazırlanarak katılımcılara sunulmuş ve hangisinin en hoş olduğu , hangisinin ise en kötü olduğu sorulmuştur. Katılımcıların Büyük bir çoğunluğu altın oranlı dörtgenleri seçmiş ve hiçbiri onu kötü olarak nitelendirmemiştir. Dağılımın grafiğine bakıldığında altın oranda zirve yapan bir çan eğrisi göze çarpmaktadır.>>

    1.. Estetik kurallari oylama yapilarak bulunsaydi, Ibrahim Tatlises, Walt Disney, Tarkan vs sanat elestirmenleri tarafindan en degerli sanatci secilirdi. 
    2.. Sozunu ettiginiz oylama nerelerde ve hangi tarihlerde yapilmis? Afrika'nin vahsi bir kabilesinde ya da Inkalarda ayni sonuc elde edilir miydi? Edilmezse, hatta edilmeyebilirse bile, estetik degerlerin illa evrensel olmayabileceklerinin bir gostergesidir bu. 
    3.. Sozunu ettiginiz oylamada altin oran yerine, yani (1 + kok 5)/2 = 1,618034... yerine, deneklere (1 + kok(6))/2 = 1,724745... ya da pi/2 = 1,570796... oranlari gosterilseydi, buyuk ihtimalle oylama bu sayilar lehine olurdu. 
    4.. Bu uc sayinin bir arada oldugu bir yarismayi hangisi kazanir bilmiyorum. Siz biliyor musunuz? 
    5.. MAA ya da AMS'den, ama galiba MAA'den, "altin oran" sacmaligi hakkinda bir kitap cikmisti 15 yil kadar once. Herhangi bir mimaride ya da resimde zorlanmadan sadece altin orani degil, her turlu oranin rahatlikla bulunacagini kanitliyordu. Ne yazik ki tam referansi su anda yanimda yok. 

  << İdeal insan yorumlamasına gelince, insan geometrik şekil değildir ki sadece görünüşü ile değerlendirilsin...ancak vücudun estetik dizaynı altın orana yaklaştıkça kişinin vücut hatlarının daha çekiciliğine dikkat çekilmektedir.>>

  Kendi adina konus! Bizim Bati kulturumuzde bu belki boyle ama her kulturde boyle degil. Bati medeniyetinden uzak bazi toplumlarda sismanlar daha makbul. 19'uncu yuzyilin Avrupasinin bile seksi kadini etli butlu ve yagli. Ornek: Gustave Courbet. Ote yandan Botticelli'nin (ronesans) Venus'leri sirik gibidir.

  Dudaklarini yere kadar sarkitarak "guzellesen" Afrikali kadinlari biliyorsunuzdur.

  Butun vucudunu daglayarak sekiller cizdirten "vahsi"leri de.

  Estetik degerlerimizi elbette dogadan, yasamdan ve toplumdan aliyoruz. Allah vergisi estetik degerlerine inanmiyorum.

  Evrensel bir sey varsa o da "yararlilik ilkesi" ve "doga". 

  Ornegin agaclik bir alana baktiginizda, agaclarin dipleri az gunes aldigindan koyu olur, gunes alan tepeler de aydinlik olur. Bir resmin alt tarafinin koyu olmasi da insana belli bir huzur verir, belli bir denge saglar. (Ama bu guven duygusunun estetikle ilgisi olmadigi savlanabilir.)

  Aerodinamik bir aracin belli bir estetigi vardir.

  Citalar, pumalar guzeldir, hizli kosacak bicimde "tasarlanmislardir".

  Ayciceginin de.

  Muzik aletleri guzeldir, cunku sesi en iyi ortaya cikaracak bicimde tasarlanmislardir.

  Bir genc bir yaslidan daha "guzel"dir elbet, cunku daha yasam doludur, daha tazedir, daha sagliklidir.

  Turuncuyu daha cok ortaya cikarmak icin, turuncunun arasina, turuncunun ters rengi olan yesil konur. Bir resimde dikey cizgileri daha da ortaya cikarmak icin yatay cizgiler de konur. Klasik muzikte kontrpuan diye bir sey vardir, asagi yukari hukmeden melodiye ters bir ses. Resimde isik icin koyu karartilar kullanilir. Butun bunlar zitliktan / diyalektikten yani dogadan kaynaklanan estetik kurallaridir.

  Matematik estetigin kokeni degildir. Ama her ikisinin de ortak kokeni vardir: Yararlilik ve doga.

  Estetigi matematikten ayiran en onemli ozellik estetigin cok daha kulturel olmasidir.

  <<"Altın oran doğada var olandan ortaya çıkmıştır..." Bunu söyleyen bir matematikçi olamaz...>>

  Evet. Filozof olmali!

  Altin oran dogal oldugundan, yerinde kullanildiginda mutlaka estetiktir. Buna inaniyorum. Ama bunu abartip her yerde altin oran gormeyi cok sacma buluyorum.

  Ali

------------------------------------------------------------------------------

  From: Erdem Ünal [mailto:unalerdem at gmail.com] 
  Sent: Sunday, October 15, 2006 1:08 PM
  To: ali nesin
  Cc: bahar göktepe; md-sorular at matematikdunyasi.org
  Subject: Re: [MD-sorular] Re: MD-sorular Toplu Mesajı, Sayı 21, Konu 17

  Ben ise size katılmıyorum... Altın oranı kulak ardı etmek, matematiksel bir estetiği kulak ardı etmek olur,tıpkı Öklid'in "sonsuz sayıda asal vardır" ispatındaki estetiği görmezden gelmek gibi...

  "Bir inanışa göre...."  siz merak etmeyin bu katılımcılar üzerinde defalarca denenmiştir. Çeşitli boy ve enlerde dörtgenler hazırlanarak katılımcılara sunulmuş ve hangisinin en hoş olduğu , hangisinin ise en kötü olduğu sorulmuştur. Katılımcıların Büyük bir çoğunluğu altın oranlı dörtgenleri seçmiş ve hiçbiri onu kötü olarak nitelendirmemiştir. Dağılımın grafiğine bakıldığında altın oranda zirve yapan bir çan eğrisi göze çarpmaktadır. 

  İdeal insan yorumlamasına gelince, insan geometrik şekil değildir ki sadece görünüşü ile değerlendirilsin...ancak vücudun estetik dizaynı altın orana yaklaştıkça kişinin vücut hatlarının daha çekiciliğine dikkat çekilmektedir. 

  "Altın oran doğada var olandan ortaya çıkmıştır..." Bunu söyleyen bir matematikçi olamaz...

  "Tanrı, evreni 6 günde yarattığı için 6 mükemmel sayı değildir. 6 mükemmel sayı olduğu için Tanrı evreni 6 günde yaratmıştır." İnancı ne olursa olsun , matematikçi böyle düşünür.

-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: http://lists.math.bilgi.edu.tr/pipermail/md-sorular/attachments/20061015/8cb5e828/attachment.htm 