[MD-sorular] sonsuz-varlık felsefesi ve sonsuzdaki noktayı gösteriyorum canlı canlı!

[Kerem Altun]

Dediginiz dogru, ayni dilden konusmuyoruz zaten. Ben matematik egitimi
almadigim icin olaylara sizin gibi bak(a)miyorum. Sonsuzun tanimini yapmak
zor evet, doganin da oyle. Ama zaten bu tanimlari ne kadar "precise"
(ingilizce terim icin ozur) yaparsaniz dogadan o kadar uzaklasirsiniz, bir
ornegini bulmakta gittikce zorluk cekersiniz. Kimsenin suphe duymayacagi,
uzerinde herkesin mutlak bir kesinlik ile anlastigi birsey dogada olamaz
zaten.

Kisisel fikirlerim tabi bunlar, kimse mutlak bir kesinlik ile hak vermek
zorunda degil :)

Kerem



2010/7/1 Metin Odun <metamaths at gmail.com>

> "Dogada varolan sonsuz birsey bulunana kadar ne benim dedigim, ne de aksi
> kanitlanabilir."
>
> Sanmıyorum. *Bulunması*, değil sonsuz bir şeyin, *varlığının kanıtlanması*,
> deseydiniz hemfikir olabilirdim belki. Aynı noktaya geliyorum, varlık
> felsefesinde varlığın var olduğunun bilgisi varlığın var olması için
> yeterlidir. Yani bir şeyin var olduğunu BİLİYORSAK o şey vardır.
> Görememişiz, bulamamışız, hiç önemli değil. Bunu siz de kabul edersiniz.
>
> Daha sonsuz bir şeyin ne olduğu konusunda uzlaşmış değiliz hem. Diyelim
> uzlaşmak zorunda değiliz, sizin -sonsuz bir şey- tanımınız ne? Sonsuz bir
> şeyle ne demek istediğinizi eksiksiz olarak tanımlayamayacağınızı bile iddia
> edebilirim! Aynı şey benim için de geçerli. Sonsuzla kastettiklerimiz farklı
> olsa bile herkesin kendi tanımını eksiksiz olarak ifade edebilmesinin
> olanaksızlığından bahsediyorum. Bunun neden olanaksız olduğunu açıklayamam,
> öyle hissediyorum, kelimelerimiz yetmez belki, vs. Ve, eksiksiz bir tanım
> tanım olamaz. Tanım size bir şeyin ne olduğunu kesin olarak söyleyen bir
> şeydir çünkü. Şüpheye yer bırakamaz, bırakırsa tanım olmaz, olamaz.
>
> Doğada sonsuz bir şey bulmak? Çok muğlak bir şey bu. Sonsuz ne demek?
> Sonsuz bir şey ne demek? Doğa ne demek? Doğada sonsuz bir şey bulmak ne
> demek? Bence bu soruların yanıtlarını tam vermeden, veremeden daha doğrusu,
> konuşuyoruz.
>
> İnandırıcı olduğuna inandığım, biraz, bir biçimde sonsuzu göstereyim şimdi
> de.
>
> Ortaokulun başlarında bir tane sonsuz vardı. Sonra kardeşi eksi sonsuz
> geldi. Ve sonra üniversitede çok değişkenli analiz alanlar her yönde limite
> bakmak kavramına ilgin "her yönde sonsuz" kavramını gördüler. (Ve Riemann
> Küresi...)
>
> Dün ürkütücü bir şey geldi aklıma, *rastgele bir nokta alalım uzayda, o
> nokta sonsuzdaki noktadır.* Bu geldi. Tatlı kabuslar gibi uyutucu, yalın
> ve şekerli. Huzur verici bir şey. Anlatayım.
>
> Bir merkez belirleyelim ve düzlemde. x-y eksenlerini çizelim. Misal, y=2x
> doğrusunun ta en sonunda bir "nokta" vardır. (Doğrunun kuzey doğu ucundaki
> noktayı düşünebiliriz, ya da iki ucu birden tek nokta olarak) O nokta
> sonsuzdaki bir noktadır. Aynı şeyi herhangi bir doğru için de diyebiliriz. E
> *nasıl y=2x doğrusunun en sonu sonsuzdaki bir noktaysa orijine göre,
> orijin de o noktaya göre sonsuzdaki bir noktadır!! Demek ki orijin
> sonsuzdaki bir noktadır.* İşte sonsuz. Üstelik koordinat ekseninin
> merkezini rastgele seçebildiğimizden düzlemdeki hatta uzaydaki her nokta
> sonsuzdaki bir noktadır!
>
> Ancak, sonsuzdaki noktaları görebilmek sonsuzu görebilmek demek olamasa
> gerek. Sonsuz bence hissedilen bir şey. Al sana sonsuz bu, diye birisinin
> bir şey gösterebileceğine inanmıyorum. Olsa olsa sonsuzluğun olağanüstü
> güzel bir biçimde tezahür ettiği bir şovu sergileyebilir ama bu yine de
> sonsuzun kendisini görmek olamaz.
>
> Bu tartışmalardan sonra şu geldi aklıma şimdi. Sonsuz belki de insanların
> göremeyeceği bir şeydir. İnsanın yarattığı ama insanın göremeyeceği bir şey
> olamayacağına göre o zaman sonsuzu Tanrı'nın yarattığına inanıyorum galiba.
> Bence sonsuzu görmeyi bırakın, tanımında bile uzlaşamamamız sonsuzu
> insanların yaratmadığını gösterir, değil mi?
>
> Matematikçi, bir kavramı tanımlamakta, daha güzel tanımlar bulmakta sıkıntı
> çekebilir. Bu ayrı bir şey. Ama siz hiç iki matematikçinin verilmiş bir
> tanımı farklı yorumlayabileceğine ihtimal veriyor musunuz? Farklı
> yorumlamaktan kastım şu, birisi diyor ki, (the) tanım A'ya A der, diğeri
> diyor ki, hayır, o tanım A'ya B diyor ve A farklı B. Yoksa belirli bir
> tanımın farklı ama özde aynı şeyi söyleyen değişik biçimlerde ifadeleri
> olabilir.
>
> Karmaşık ve basit ve zor ama güzel, matematik.
>
> Metin
>
> 01 Temmuz 2010 00:29 tarihinde Kerem Altun <kerem.altun at gmail.com> yazdı:
>
>> Zaten su anda spekulasyon yapiyoruz. Ben dogada sonsuz diye birsey yoktur
>> diyorum, siz de belki vardir da biz goremiyoruzdur diyorsunuz galiba. Ben
>> aslinda atiyorum sonucta, bir tahminde bulunuyorum. Dogada varolan sonsuz
>> birsey bulunana kadar ne benim dedigim, ne de aksi kanitlanabilir.
>>
>> Kerem
>>
>>
>>
>> 2010/7/1 Metin Odun <metamaths at gmail.com>
>>
>> Alttakilerin hepsini kabul ediyorum ancak doğa tanımını değiştirirsek.
>>> Benim doğa dediğimle sizinki farklı. Ben gözlemleyemediğimiz şeyleri de
>>> doğaya katıyorum.
>>>
>>> Yani diyorum ki, iyi tamam görüntüleri gözlemleyemiyoruz. Ee? Bu onun
>>> doğal olmadığı anlamına gelmez ki.
>>>
>>> Siz yerkürenin merkezindeki magma tabakasını gözlemleyebiliyor musunuz? O
>>> zaman magma doğal değil mi?
>>>
>>> Ben magmayı tatmak isterdim! Neden mi, *magma *uzaylı *maması *ve ben de
>>> bir uzaylıyım da ondan:) Aaa çok yaratıcı oldu valla:))
>>>
>>> Metin
>>>
>>> 30 Haziran 2010 23:30 tarihinde Kerem Altun <kerem.altun at gmail.com>yazdı:
>>>
>>>> Evet ama iste aynalarin boyutlari sonsuz olmadigi icin bir yerden sonra
>>>> goruntuleri gozlemlemek olanaksizlasiyor. Ayrica dogada yuzeyi mukemmel
>>>> olarak dumduz bir ayna yok, ve iki aynayi tam olarak paralel yerlestirmek de
>>>> mumkun degil. Yani bu ayna ornegi dogada sonsuzun olduguna dair bir gosterge
>>>> olamaz gibi geliyor bana.
>>>>
>>>>
>>>> Kerem
>>>>
>>>>
>>>> 2010/6/30 Metin Odun <metamaths at gmail.com>
>>>>
>>>>> "O yuzden bizim gozumuzle gorebilecegimiz yansimalar da gitgide
>>>>> kuculuyor. Herhangi bir gozlemleme araci icin de bu boyle. Yani iki ayna
>>>>> arasinda sonsuz goruntu zaten pratikte yoktur."
>>>>>
>>>>> Pratikte, diyorsunuz. Ama bu gerçekte olmadığı anlamına gelmez ki.
>>>>>
>>>>> Kaldı ki Tibet Efendi de siz de çok ciddi bir hata yapıyorsunuz. Lise 1
>>>>> konusu bu: düzlem aynada görüntünün boyu ile cismin boyu aynıdır. Ardışık
>>>>> görüntülerin boylarının ufaldığı, Tibet'in dediği gibi atom altına inildiği
>>>>> falan yok. Bizim gözümüz bir yere kadar görüyor.
>>>>>
>>>>> Sen bir arabaya bakıyorsun araba 200 metre ötede. Arabayı sinek kadar
>>>>> görüyorsun. O zaman sizin bu mantığınızla arabanın boyuyla sineğin boyu
>>>>> aynı.
>>>>>
>>>>> Metin
>>>>>
>>>>> 30 Haziran 2010 01:16 tarihinde Kerem Altun <kerem.altun at gmail.com>yazdı:
>>>>>
>>>>>> Ben yanlis anlamadiysam tibet efendi dogal sayilar insanlar tarafindan
>>>>>> yaratilmistir demiyor.
>>>>>>
>>>>>> Ancak ayna mevzusunda bir yorum yapayim. Karsilikli iki duzlem aynada
>>>>>> sonsuz goruntu olusmaz. Yani olusur tabi. Ama aynalari cok ugrassak da tam
>>>>>> paralel yerlestiremeyiz. Hadi yerlestirdik diyelim, ama aynalar sonlu
>>>>>> boyutlu. O yuzden bizim gozumuzle gorebilecegimiz yansimalar da gitgide
>>>>>> kuculuyor. Herhangi bir gozlemleme araci icin de bu boyle. Yani iki ayna
>>>>>> arasinda sonsuz goruntu zaten pratikte yoktur.
>>>>>>
>>>>>> Kerem
>>>>>>
>>>>>>
>>>>>>
>>>
>>
>
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: <http://lists.math.bilgi.edu.tr/pipermail/md-sorular/attachments/20100701/00db53d6/attachment.htm>